Yetkinlik Nedir?
İş hayatında yetkinlik; bir çalışanın bulunduğu pozisyonda üstlendiği görevleri yüksek performansla yerine getirebilmesi için sahip olması gereken bakış açısı, bilgi ve becerileri yansıtan davranışlardır. Yetkinlikler ölçülebilir, geliştirilebilir, öğretilebilir kalıplardır.
Yetkinlikler temel, fonksiyonel ve yönetim yetkinlikleri adları altında veya benzeri şekillerde kategorize edilebilir.
Yetkinlikler Neden Önemlidir?
Kurumlar ve organizasyonlar bünyelerindeki yetenek yönetimi süreçlerini “yetkinlik” temelli oluşturmaktadırlar ve şirketlerdeki dönüşüm çalışmalarının merkezine tanımlanmış yetkinlikler yerleştirilmektedir.
İşverenlerin Aradıkları 21nci Yüzyıl Yetkinlikleri (*)
Resilience / Dayanıklılık : Zorluklarla başa çıkma, pes etmeme
Curiosity / Merak : Yeni deneyim arayışı, yenilikler ve belirsizliklere dair ilgi
Adaptability / Uyum Becerisi : Düşünceleri ve davranışları yeni koşullara göre düzenleme
Insight / İçgörü : Bireylerin davranışlarını, düşüncelerini, hislerini anlayabilme
Emotional Sensing / Duygusal Algı : Kendi ve diğerlerinin duygularını okuma
Entrepreneurial Thinking / Girişimcilik : Fırsatları fark etmek ve aksiyon almak
Pursuing Convictions / İnancının Arkasında Durma : İnandığın şeyleri takip etmek ve engelleri aşmak
Vision / Öngörü : Mevcut durumu geliştirmek ve katkı sağlamaya çalışmak
Critical Thinking / Eleştirel Düşünme : Olaylara farklı açılardan bakabilme becerisi
Digital Iteracy / Dijital Okur Yazarlık : Dijital dünyaya tam olarak katılma ve işlev görmek
Üniversiteler Yetkinlik Geliştirmede Başarılı mı? (*)
Gelişmiş ülkelerde yetkinlik geliştirme yükü ağırlıklı olarak ilk ve orta öğretimdedir. Maalesef ülkemizdeki ilk ve orta öğretim yetkinliklere değil içerik ezberletip bir dizi çoktan seçmeli sınava hazırlamaya odaklı olduğundan, öğrenciler üniversiteye ciddi olarak eksikli gelmektedirler. Üniversiteler de soruna -biraz da akademik kibir ile- “bu bizim işimiz değil” eğilimi ile yaklaşmaktadırlar.
Maalesef üniversiteler yetkinlik geliştirme konusunda pek fazla bir şey yapmamaktadırlar. Liseden birçok yetkinlikleri eksik olarak gelen öğrenci üniversitede bu eksikliklerini tamamlayamamakta ve sadece üniversite tarafından belirlenen içeriği öğrenip mezun olmaktadır. Özetle, üniversitelerin mezun ettiği öğrenciler ile ülkenin ihtiyacı olan iş gücü arasında ciddi bir uçurum bulunmaktadır.
Yetkinlik Gelişiminde Ailelerin Rolü? (*)
Ailelerin rolü ve sorumluluğu çocuklarının gelişimleri açısından çok fazla ama ailelerin donanımı kısıtlı ise bu gelişim pratiğinin ebeveynlerden çocuklara aktarımı mümkün olamayabiliyor.
Gazeteci ve yazar Orhan Bursalı'nın 'Hey Türkiye Nasılsın?' kitabındaki karşılaştırmalı geçmiş eğitim istatistiklerine göz atarak ülkemizdeki temel eğitim sistemi ve çıktılarının bugün ki durumunu anlayabilirsiniz.
1980 yılında ülkedeki ortalama eğitim süresi 2,9 yıl, yani ilkokulun yarısına kadar okumuş bir toplumun çocukları, torunlarıyız. 2012 de bu süre 6,6 yıl ve komşu ülkeler ile kıyaslandığında Suriye ve Irak'ın biraz üzerindeyiz.
Peki Ne Yapmalı?
Ailelerin eğitimi, orta öğrenim kurumlarının yetkinlik gelişiminde kilit rol üstlenmesi, duygusal değil, bilimsel yollarla doğru bir biçimde yapılmış üniversite, bölüm ve sonrasında meslek seçimi ve işverenlerin insan sermayesi ve gelişimine olması gereken önemi vermesi bu uygulamaların tabana yayılması ile yetkinliklerin gelişimi sağlanabilir.
Kaynaklar (*) ile gösterilmiştir.
Comments